Хадгаламж нэмэгдэж байгаа ч валютын ханшийн дарамт үргэлжилсээр

Монгол Улсын мөнгөний нийлүүлэлт (M2) 2025 оны 10 сарын эцэст 45 их наяд төгрөгт хүрч, өмнөх оны мөн үеэс 2.9 их наяд төгрөг буюу 7%-иар өсжээ.

Үүнд, төгрөгийн хадгаламж 15.4%-иар нэмэгдсэн нь голлон нөлөөлөв. Төлбөрийн системд эргэлдэх мөнгө, хадгаламжийн хэмжээ нэмэгдэж буй нь эдийн засгийн идэвх сэргэж, иргэдийн хадгаламжийн хандлага илүү төгрөгт төвлөрч буйг харуулж байна.

2025 оны 10 сарын байдлаар төгрөгийн нийт хадгаламж 23.9 их наяд буюу жилийн дүнгээр 3.2 их наядаар өссөн бол өмнөх сараас 460.5 тэрбум төгрөг буюу 2% нэмэгджээ.

Хадгаламжийн бүтэц:

• Иргэдийн хадгаламж: 20.6 их наяд төгрөг буюу нийт хадгаламжийн 86.1%
• ААН-ийн хадгаламж: 3.3 их наяд төгрөг буюу 13.9% байна.

Энэ нь иргэдийн төгрөгт итгэх итгэл, хадгаламжийн хүүгийн урамшуулал, мөн сүүлийн саруудад инфляцын түвшин буурч, төгрөгийн бодит өгөөж сайжирсантай холбоотой гэж үзэж байна.

Валютын хадгаламж өсөх нь ханшид хэрхэн нөлөөлөх вэ?

Төгрөгийн хадгаламжаас гадна валютын хуримтлал мөн давхар нэмэгдэж байна. Тодруулбал, валютын хадгаламж 5.5 их наяд төгрөгт хүрч, жилийн дүнгээр 1 их наяд буюу 22.9%, сарын дүнгээр 206.8 тэрбум төгрөг буюу 3.9% өссөн байна.

Энэ нь хоёр чиглэлтэй нөлөө үзүүлдэг:

1. Эерэг тал:

• Гадаад валютын нөөцийг арилжааны банкнуудын түвшинд нэмж, гадаад төлбөрийн чадварт дэмжлэг үзүүлдэг.
• Валютын гүйлгээний хангамжийг сайжруулж, санхүүгийн тогтвортой байдлыг хадгална.

2. Сөрөг тал:

• Төгрөгөөс доллар руу шилжих хандлага хүчтэй байгаа нь валютын ханш өсөх дарамт үзүүлдэг.
• Хэрэв эдийн засгийн тодорхой бус байдал, импортын дарамт зэрэг хүчин зүйл үргэлжилбэл ам.долларын ханш дахин өсөх эрсдэлтэй.

Мөнгөний нийлүүлэлт (M2) өсөж буй нь нэг талаас эдийн засгийн идэвх сэргэж байгаагийн илрэл, нөгөө талаас инфляцын дарамтыг нэмэх эрсдэл дагуулж болох юм.

Монголбанк 2025 онд бодлогын хүүг бууруулалгүй барьж байгаа нь үүнтэй холбоотой. Банк хоорондын зээлийн өсөлтийг хязгаарлаж, төгрөгийн тогтвортой байдлыг хамгаалах зорилготой.

Ийм нөхцөлд төгрөгийн хадгаламжийн өсөлт дотоодын хөрөнгө оруулалтын чадавхыг дэмжих боловч, валютын хадгаламжийн огцом өсөлт гадаад валютын урсгалд эмзэг байдал үүсгэж болзошгүй байна.

Төгрөгийн хадгаламж өсөх нь бодлогын хувьд дотоодын зах зээлийг тэлэх сайн мэдээ бол валютын хадгаламжийн өсөлт нь ханшийн дарамт, гадаад тэнцлийн эмзэг байдлыг нэмэгдүүлэх эрсдэлтэй хэвээр байна.